12 september 2016

Beste Leen, kun jij jezelf met één woord beschrijven? Welk woord wordt dat en waarom? Geen. Waarom? Er is echt niet één woord dat zou kunnen passen. Misschien wel juist omdat ik niet zo geloof in ‘labels’ en/of hokjes (zie ook de volgende en de vijfde vraag). Dat zit ‘m in de idee dat de mens een hele goede patroonherkenner is. Dat betekent dat wij mensen heel snel in staat zijn patronen te zien, en die als zodanig op te slaan zodat we er niet meer over na hoeven te denken in ons dagelijks handelen (in de ‘volksmond’: intuïtie, vooroordelen). Dat is een grote kracht, want dat leidt er toe dat we onze hersencapaciteit kunnen gebruiken voor zaken die er echt toe doen. Tegelijkertijd is het ook een enorme valkuil. Juist omdat we over patronen niet meer nadenken, zien we mogelijkheden, kansen, potentiële oplossingen over het hoofd. Zonder hokjes Als je dus begint met jezelf in een hokje te stoppen of onder één woord te vangen, ga je jezelf ook mogelijkheden ontzeggen. ‘Ik ben nu eenmaal dit of dat, zus of zo…’ zijn denkwijzen die ons potentieel als mens oneindig beperken. Is dat dan geen gebrek aan focus? Nee zeker niet, de focus ligt op onbevangen open staan voor je ontwikkelpotentieel… Daar past ook precies bij waar we het wel eens eerder over hebben gehad; versterkende diversiteit, ‘leveraging differences’ en intersectoraal denken, een van de kerngedachtes achter het SAM Netwerk, maar ook van mijn bedrijf. Door jezelf bloot te stellen aan andere perspectieven, inzichten ontstaat een nieuwe kijk op de wereld en daardoor weer letterlijk een andere wereld. Je gaat dingen zien die je eerder niet voor mogelijk had gehouden. Er vindt letterlijk een paradigma-shift plaats. Het zou niet voor ’t eerst zijn dat mensen oplossingen voor ogenschijnlijk onoplosbare problemen in hun vertrouwde omgeving, opeens zien als ze in een andere omgeving, met andere perspectieven terecht komen. Is dat bijvoorbeeld ook niet de reden waarom een vakantie in een andere omgeving zo verrijkend is, zo veel nieuwe energie geeft? Leen, voel jij jezelf meer bedrijfseconoom of meer filosoof? Eigenlijk geen van beiden. Ik ben ooit (bedrijfs-)economie gaan studeren in de hoop iets meer van de wereld te gaan begrijpen. Lange tijd ook gedacht dat ik daarin geslaagd was. Enige twijfel ontstond wel in de loop der jaren, als mensen mij dan bijvoorbeeld vroegen waarom ik als econoom niet veel actiever was met beleggingen… Mijn standaard antwoord was dan altijd dat ik er als econoom te veel van snapte om me daar mee in te laten. Eigenlijk had ik het toen al moeten weten. Mijn definitieve desillusie kwam eigenlijk pas zo rond 2008 toen het voor de hele wereld, dank zij de opeenvolging van crises, duidelijk had moeten worden dat economen er feitelijk heel weinig van snappen. Men probeerde steeds vanuit de bestaande ideeën, concepten en patronen iets op te lossen wat juist door die patronen ontstaan was… Het laat zich raden dat een dergelijke aanpak niet werkt. Dat inzicht maakte dat ik voelde dat ik me verder moest ontwikkelen om de wereld toch te kunnen begrijpen. Eigenlijk heb ik toen lang getwijfeld tussen een studie Natuurkunde en Filosofie. Vanuit een behoefte om tot fundamentele inzichten ten aanzien van de wereld te komen. Dat de keuze op filosofie viel, is eigenlijk vooral ingegeven door, laten we zeggen, middelbare school trauma’s… Na succesvolle afronding van de studie weet ik inmiddels dat ook filosofie niet helpt om de wereld te begrijpen. Maar wat het wel doet, is dat je in staat raakt om betere vragen over wat er waarom gebeurt te stellen. Het ultieme antwoord is er namelijk toch niet. Wat dat allemaal zegt over of ik filosoof of (bedrijfs-)econoom ben? Niets en alles tegelijk… Ik ben een breed geïnteresseerd en derhalve dito ontwikkeld mens, die op een kritisch analytische manier naar mensen in hun organisatorische context kijkt. Wat beweegt mensen in organisaties, hoe functioneren mensen in organisaties op hun best? Tegelijkertijd hoe blijven organisaties energiek, welke wegen liggen open voor de organisatie? Waarom kan een organisatie, waarom welke behoefte(n), waarom op welke manier invullen? En dan gaat het zowel om medewerkers als om klanten/profijthebbers -eigenlijk alle belanghebbenden- die vanwege hun behoefte -welke die ook is- juist vanuit die behoefte bij de organisatie betrokken zijn. Als (bedrijfs-)econoom noem je dat dan een focus op waardecreatie, waarbij kreten als innovatie, strategie, verandermanagement, etc. horen. Als filosoof heb ik dan geleerd om een positief kritisch-analytische vragende houding in te nemen, die mijn gesprekspartners inspireert om over dit soort onderwerpen anders na te denken dan ze tot op heden deden. Toen wij je benaderden om een bijdrage te leveren aan de Stichting SAM bemerkten we meteen een positieve attitude voordat we je formele besluit ontvingen. Is onze indruk terecht? Klopt helemaal, ik ben in de kern enorm overtuigd van de kracht van goede netwerken. Vanuit de overtuiging dat elk mens in essentie op weg moet zijn naar het leveren van een bijdrage aan een wereld die groter is dan we zelf als individu zijn. Dat betekent dat er door en binnen netwerken over en weer een uitwisseling van energieën, anders gezegd over en weer verrijkende ideeën plaats vindt. Een netwerk is dus eigenlijk te vergelijken met wat in de natuurkunde een veld wordt genoemd, waar deeltjes bewegen, dus feitelijk golven zijn… Een golf met een oneindig aantal realisatiemogelijkheden die pas gerealiseerd worden door ze waar te nemen. Mensen in netwerken zorgen er dan op die manier voor dat ze elkaars mogelijkheden, elkaars potentieel, vergroten. Dat heeft dus niets maar dan ook helemaal niets te maken met een voorafgaande intentie om ‘beter’ te worden van een netwerk, om er iets uit te halen (laat staan er meer uit te halen dan je er in stopt). Netwerken zijn onvermijdelijk een kwestie van halen en brengen, reciprociteit die via synchroniciteit tot synergie leidt. Dat kun je niet afdwingen. Als je dat met voorafgaande bedoelingen probeert, ga je voorbij aan de mogelijkheden -het potentieel dat het netwerk biedt- maar die je nu niet ziet, sterker nog, per definitie niet kunt zien. Dat je hebt ingestemd om een rol binnen SAM te gaan vervullen, heeft dat te maken met een affiniteit met HRM? Ik heb uiteindelijk met elk vakgebied een affiniteit (zie ook het antwoord op de eerste vraag). Mijn grote ding ligt op het niveau van ‘de mens’, als ultieme representatie van het begrip/fenomeen kleinschaligheid. Binnen de Wagner Group ben ik verantwoordelijk voor de ondernemerschap-practice. Dit vanuit de idee dat in elke mens in essentie een ondernemer kan schuilen, als je maar bereid bent daar aandacht aan te geven. In ieder geval is ondernemerschap een puur menselijk ding. De link met HRM is er dus zeker, maar ik zie me zelf niet als een typisch HR-figuur. Ik geloof in een meer holistische benadering waarbij je als adviseur (inspirator) integraal over alle vakgebieden heen moet kunnen kijken, en dat kan alleen als je vele vakgebieden op voldoende niveau beheerst, doorziet. Wat niet wegneemt dat je waarschijnlijk wel ergens je ‘roots’ hebt, voor mij is dat de combinatie van bedrijfseconomie en filosofie (het T-profiel). Wat mogen wij allen van jou als Inspirator van SAM in de nabije toekomst verwachten? Inspiratie! Dat is van oorsprong een medische term, die staat voor inademing. Vandaar uit is een meer overdrachtelijke betekenis ontstaan, het inademen van datgene dat nieuwe ideeën laat ontstaan. Wat dat precies is, is lastig te omschrijven. Dat blijkt alleen al uit het feit dat er zo goed als bijna niets over bekend is. Uitgebreide naspeuringen in allerlei soorten publicaties hebben zo goed als niets opgeleverd. Er is heel veel bekend over de mogelijke bronnen. Heel veel over wat het oplevert. Hoe je het zo kunnen stimuleren zijn ook voldoende bronnen voor te vinden. Maar hoe ’t precies werkt? Heel weinig tot helemaal niets… Verder? Tegendraadse ideeën, een positief kritische houding. Nieuwe energie, die voortkomt uit het stellen van vragen, en van daaruit nieuwe ideeën inbrengen. Heb je een persoonlijke boodschap / opdracht waarmee je een bijdrage wilt geven aan de doelstelling van de Stichting SAM? Ik ben er stellig van overtuigd dat er in elk mens een goudklompje zit. Mijn bijdrage is om mensen te ‘triggeren’ - uit te dagen - hun eigen goudklompje tot volle wasdom te laten komen. Dat kan door het stellen van vragen, het geven van inzichten, of simpelweg in gesprek te gaan. Net als dat ik heel erg geloof in eigen ondernemerschap, ligt ook hier de verantwoordelijkheid om ’t eigen goudklompje te ontwikkelen. De verantwoordelijkheid durven te nemen om voor je eigen potentieel te gaan en het zo tot volle wasdom te laten komen. Als ik een bijdrage kan leveren om mensen hier toe aan te zetten, heel graag! En als mensen dat voor zich zelf gaan doen dan worden organisaties mooier en netwerken duurzamer. En die drie dingen, mensen die zich ontwikkelen, organisaties die mooier worden, en netwerken die duurzamer worden, dat is precies waar ik zelf heel blij en gelukkig van word…