29-07-2024
13 maart 2019
SAM-redactielid Myriam de Roo blogt over ‘de levensposities' van dr. Eric Berne. Het begint met het herkennen van jouw basispositie. Nieuwsgierig? Lees dan de blog van Myriam ‘Ik ben oké, jij bent oké’
De levensposities van dr. Eric Berne
Myriam de Roo: Ik ben een erge fan van dit model omdat het je telkens weer in al zijn eenvoud laat zien wat je te doen staat als je vanuit innerlijke kracht een goed contact met je omgeving wil. Een soort leidraad en houvast. Een nastrevenswaardig en richtinggevend doel. Het is een model wat ik graag inzet bij de coaching van professionals; zeker als ze mogen groeien in hun autonomie of als ze moeilijkheden ervaren in een relatie met de ander.
Een grondhouding waartoe we in onze vroege jaren besluiten en die iets zegt over de manier waarop we naar onszelf, de wereld en anderen kijken. Een basale levensovertuiging die ten grondslag ligt aan besluiten die je neemt en gedrag wat je vertoont.
De eenvoud van het model zit ‘m in de kernachtige zinnen die gebruikt worden en die direct duidelijk maken waar de schoen wringt.
Berne onderscheidt namelijk vier levensposities:
1. Ik ben oké, jij bent oké
2. Ik ben oké, jij bent niet oké
3. Ik ben niet oké, jij bent oké
4. Ik ben niet oké, jij bent niet oké
We hebben allemaal een favoriete levenspositie; een basispositie waar je vaker in vertoeft dan de drie anderen. Of waar je direct instapt als het spannend wordt en als je stress ervaart.
Zo staat bij mij nummer 3 gelijk aan de deur te kloppen als het tussen mij en de ander wringt. Ook als er misschien helemaal geen sprake is van daadwerkelijke spanning omdat dat denkbeelden zijn die zich vooral in mijn hoofd afspelen. Ook nummer 2 ken ik van dichtbij.
Levensposities zijn leidend voor de besluiten die je neemt en het gedrag wat je laat zien
Juist doordat deze levensposities leidend zijn voor de besluiten die je neemt en het gedrag wat je laat zien, geeft dit model kernachtig aan waar de sleutel tot een oplossing ligt.
De meest ideale, gezonde en effectieve positie om in te vertoeven, is namelijk (hoe verrassend) nummer 1: ik ben oké, jij bent oké. Oftewel: wij zijn beiden waardevolle mensen; jij bent net zo belangrijk als ik en ik accepteer mezelf evenveel als dat ik jou accepteer.
Het is voor mij in ieder geval een positie waar ik zoveel als mogelijk naar streef. Omdat ik erin geloof dat dit de meest gezonde kijk op de wereld is die me veel rust, ruimte en innerlijke kracht geeft en die me helpt om de relatie met anderen vanuit een open en accepterende blik aan te gaan.
Grote kans dat ook jij, als alles op rolletjes loopt in je leven en werk, makkelijk vanuit deze positie opereert en reageert. Maar onder stress vallen we gemakkelijk terug naar onze basispositie en is het een uitdaging om weer terug te bewegen naar ‘ik ben oké, jij bent oké’.
Toch? Ik wel in ieder geval.
Wat dan kan helpen, zijn de volgende stappen:
- Het begint met herkennen; gaan herkennen wat jouw basispositie is; de positie waar je vaak in vertoeft. Als je graag de relatie met een specifiek iemand eens wilt onderzoeken, ga dan eens een tijdje na in welke positie je je bevindt als je weer contact hebt met hem of haar.
- Onderzoeken waar jouw basispositie vandaan komt; wat ben je als kind tegengekomen waardoor je tot deze positie besloten hebt? Aan wie of wat ben je trouw door in deze positie te blijven?
- De pluskant(en) van deze positie omarmen; hij heeft je namelijk ook veel gebracht. Wat zijn de voordelen voor jou (geweest)?Bepalen aan welke knoppen in je gedrag, houding en innerlijke overtuigingen mag gaan draaien om meer en meer richting de ideale positie te veranderen.
Zoals dat zo vaak geldt bij veranderingen in jezelf vraagt dit tijd, soms hard werken en in ieder geval alert blijven. Maar wat ook waar is in deze: even observing the system will change it (met dank aan mijnheer Einstein).
Op naar ‘ik ben oké, jij bent oké’!
[table id=24 /]
Auteur: Ad Smets
